Zbulohet batanija 800-vjeçare me pupla gjeldeti

Segment i një fibre që përdorej për të endur pendlat e gjeldetit.

Banorët e vjetër në jugperëndim të Amerikës përdornin 11 mijë e 500 pendla gjeldeti për të bërë batanije. Këto janë të dhënat sipas një artikulli të afishuar në “Journal of Archaeological Science: Reports”. Njerëzit që bënin batanije të tilla ishin stërgjyshërit e indigjenëve të Pueblos së sotme si popujt e Hopit, Zunit dhe Rio Grandes.

Një ekip i udhëhequr nga arkeologët e Washington State University ka shqyrtuar një batanije të bërë nga gjeldeti rreth 800 vjet të moçme, me përmasa 99 me 108 centimetra, nga juglindja e Utahit, për të pasur një ide më të mirë se si është bërë.

Puna e tyre i ka shpalosur mijëra pupla nga pendlat e trupit të shpalosura në rreth 180 metra për të bërë batanije, që tash për tash është në “Cedars State Park Museum” në Blanding, Utah.

Kërkuesit kanë numëruar edhe pendlat nga gëzofët e gjeldeteve të egër të porositur nga dilerë të ligjshëm në Idaho për të vlerësuar se sa gjeldeta nevojiteshin për të bërë pendlat për batanije. Përpjekjet e tyre tregojnë se janë nevojitur nga katër deri në dhjetë gjeldeta, në varësi të gjatësisë së pendlave të përzgjedhura.

“Batanije ose petka të bëra nga pendlat e gjeldetit si mjete izoluese janë përdorur me të madhe nga stërgjyshërit e popullit Pueblo në atë që tash është Upland Southwest, por fare pak dihet si janë bërë ato për shkak se tepër pak tekstile të tilla kanë mbijetuar për shkak të natyrës së tyre të asgjësueshme”, ka thënë Bill Lipe, profesor i antropologjisë në Washington State University.

“Qëllimi i këtij studimi ishte për të hedhur dritë të re mbi prodhimin e batanijeve nga puplat e gjeldetit dhe për të qëmtuar aspektet ekonomike dhe kulturore të rritjes së gjeldetave për të furnizuar me pupla”.

Batanije 800 vjecare me pupla gjeldeti. (Foto WSU)

Veshjet dhe batanijet e bëra nga lëkurat e kafshëve, gëzofët dhe pendlat besohet se kanë qenë risime kritike për zgjerimin e njerëzve në mjedise të ftohta e në lartësi të mëdha, si Upland Southwest në Shtetet e Bashkuara kur shumica e vendbanimeve të hershme ishin në lartësi mbi 5 mijë këmbë.

Hulumtimet e mëhershme nga Lipe dhe të tjerët tregojnë se pendlat e gjeldetit nisën të zëvendësonin lëkurën e lepurit në batanije gjatë dy shekujve të parë të erës sonë. Të dhënat etnografike sugjerojnë se batanijet bëheshin nga gratë dhe përdoreshin si mantele gjatë motit të ftohtë, por edhe si batanije për fjetje, por edhe si mbështetje funerale.

“Journal of Archaeological Science: Reports”